سال 1387 بود که تصمیم گرفتم برای اسکان شخصی و هنرمندان خانه ای در جزیره هرمز خریداری کنم. از اولین سال حضورم در جزیره  و قبل از خرید خانه به هنرمندان بندر عباس پیشنهاد داده بودم که آنها یک خانه را برای چنین هدفی خریداری نمایند. به هر دلیل آنها به این پیشنهاد توجه نکردند. پس از مدتی بررسی در تعطیلات نوروز 1388 خانه آقای گلزاری به مبلغ پنج ملیون و هشتصد هزار تومان خریدم.  این خانه در محله قدیمی شهر هرمز که به آن پشت شهر می گوید واقع شده است. حسن دریاپیما موافق نبود که من خانه بخرم. دلیل مخالفت این بود که او فکر می کرد که اگر در هرمز خانه بخرم علاقه من به جزیره کم می شود و در هرمز نمی مانم. اما سال ها ماندم.

همانطور که در نوشته های قبلی اشاره کردم، در آن زمان هنرمندان بندرعباس زندگی در کمپ را ترجیح می دادند و در سال های اول زندگی در جزیره هرمز هیچ اقامتگاه و سفره خانه ای وجود نداشت. تنها راه حل هماهنگی با بخش دولتی و یا اقامت در خانه دوستان بود.

قبل از خرید خانه در جزیره هرمز، سال ها خانه پدری در تهران و بنای پلور به عنوان آرتیست رزیدنسی و یا هنرمندسرا  فعال بودند. در هرمز رویکرد من همزیستی با جامعه محلی بود و همیشه نمی شد با بخش دولتی هماهنگی انجام داد و محل اسکان هنرمندان را برای رویداد های هنری فراهم کرد.

خانه ای که خریده بودم در ابتدا ویرانه ای بود. و درب آن به روی افراد بزهکار باز بود. !  نظر کارشناسی بعضی از بومی ها در آن دوره این بود که این خانه را گران خریدم.

زمانیکه که خانه را خریدم فضای اطاق ها مرده و بی رنگ بودند.

در مجموع خانه خیلی کثیف بود و بوی بدی در فضا حاکم بود. با بارش باران نم و رطوبت سقف به اطاق ها آمده بود. اطاق سمت غربی خیلی خراب بود. پر از فضله راسو موش و گربه  …  تصمیم گرفته بودم که اینجا را تبدیل به یک هنرمند سرا نمایم. آرزو داشتم که این خانه به یکی از بهترین خانه های هرمز تبدیل شود. یک آرزوی دشوار بود.  اگر در روستای پلور از صفر شروع کردم. اینجا باید از زیر صفر شروع می کردم.  خیلی دشوار به نظر می رسید.

استاد من حمیدی می گفت تفاوت رفتار عرفا با دیگر عالمان در این است که اگر جایی به آب نیاز باشد عالم نگاه می کند که در کجا آب هست و آب را به آنجا می رساند اما عارف می گوید همین جا را بکنید به آب می رسید.

من فکر می کنم رسیدن به آب، کشت و زراعت در زمین کویری بی آب و علف ارزش دارد نه در جایی آباد.

به عبارت دیگر مکانی که به عنوان یک مکان بدنام شناخته شده است ، اگر تبدیل به یک مکان فرهنگی شود ارزشمند خواهد بود.  همیشه به این فکر می کردم که آیا یک محیط به  آدمها  اعتبار می بخشد و یا اینکه عمل ما می تواند به یک فضا اعتبار و ارزش بدهد.

 

نوشته های روی دیوارها نشان می داد که زمانی خانواده آنجا زندگی می کرده است. بر روی دیوارها در جایی علی و در جای دیگر فاطمه نسرین و نرگس دیده می شد.

درپائین یکی از دیوارها در ارتفاع کم خط خطی هایی دیده می شد که گویا نقاشی کودکان بود.  و در بالای دیوار همانند دفتر یاداشت پر از شماره تلفن بود.

 

فضای اطاقی که حالا هنر گلابتون زنان در آن به نمایش درآمده اند اینگونه بود. شواهد موجود نشان می داد که شب ها آنجا پاتوق افرادی بوده است که بیماری اعتیاد داشته اند.

برای مدت زیادی این عناصر به عنوان چیدمان در فضای اتاق من وجود داشت. بعد ها هنرمند سرا به نگارخانه و موزه تبدیل شد. بزرگان و افراد مسئول جزیره آنها را دیده بودند و با آنها مشکلی نداشتند. اما تدریجا افرادی که به دلیل حسادت به رشد فرهنگی فضایی که شکل گرفته بود، لایه ای از افراد بومی و مسئولین را تحریک کردند.  تا این حد مدعی شده بودند محیط  که گویی موزه مرکز فساد، پخش مواد مخدر و مشروبات الکلی است. اداره اماکن به موزه آمد و به نزد دادگاه و قاضی رفتم. نتیجه آن عذر خواهی مسئول اداره اماکن در قشم بود. برای او هم چنین ادعایی عجیب بود.  در فضای فرهنگی بیمار، سلامت رفتاری هزینه دارد. افرادی که در پس ماجرا بودند در آینده معرفی خواهند شد. بهتر است این شکاف را عمیق تر نکنند.

بحث من در آن زمان جامعه نبود. سابقه این خانه بود. تمام خاطرات خوب و بدی که در آن شکل گرفته است مستند شده است. تمامی خانواده ها یی که در آن خانه زندگی می کردند را شناسایی و با آنها مصاحبه داشتم. این افراد شامل افرادی بوده است که بیماری اعتیاد داشتند و آنجا پاتوق آنان بوده است.  یک بار در یک رویداد فرهنگی دو نفر که حال روزی خوبی نداشتند به داخل خانه آمدند و رفتار مناسبی نداشتند. بهانه ای شد که علت را جویا شوم. بعد متوجه شدم که آنها قبلا در این خانه رفت آمد داشتند. در نهایت نتیجه دوستی بود.  خاطرات آنها توسط یکی از دوستان فیلمساز مستند شد. هیچوقت آن اسناد را منتشر نکردم. برای تاریخ محفوظ است.

روی دیوارهای ها اتاق ها قسمت هایی با دوده تیره شده بود. در زمانیکه خانه را خریدم برق خانه را به دلیل بدهی قطع کرده بودند. کلی بدهی داشت. پس از گفتگو با افراد معتادها متوجه شدم که زمانیکه برق خانه قطع بوده است، آنها شمع را ذوب کرده و به دیوار می چسباندند. به همین دلیل دیوارها دوده زده است.

قسمت های زیادی از دیوار خانه حفظ شد و با همان کارکرد برای میهمانان هنرمند آماده شد.

 

قصد من این بود که در این خانه دوباره زندگی جریان داشته باشد.

خوشبختانه در سال های اخیر نگاه ها عوض شده است. با موضوع اعتیاد جشنواره فیلم برگزار می شود.

فراخوان تولید فیلم ۱۰۰ثانیه‌ای با موضوع اعتیاد

به گزارش خبرگزاری فارس از بندرعباس، رضا کمالی زرکانی اظهار کرد: جشنواره فیلم ۱۰۰ ثانیه‌ای با موضوع اعتیاد با همکاری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی هرمزگان و انجمن سینمای جوانان ایران دفتر استان هرمزگان برگزار می شود.
وی افزود: از آنجا که اعتیاد یکی از آسیب های اجتماعی مهم امروز در کشور ماست و تاثیرات مخرب آن بر آحاد افراد جامعه مخصوصاً جوانان و نوجوانان مشاهده می شود در همین راستا اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی با همکاری انجمن سینمای جوان استان در راستای وظایف خود در پیشگیری از آسیب های اجتماعی با استفاده از زبان تاثیرگذار هنر در نظر دارد اقدام به تولید ۶ فیلم ۱۰۰ ثانیه ایی با موضوع اعتیاد نماید.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی هرمزگان بیان کرد: نمایش تمامی علت‌های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی تاثیرگذار در بروز اعتیاد و ارائه چهره تخریب شده انسان در گستره اجتماعی، خانوادگی، شخصی و مضافاً نمایش عوامل بازدارنده از اعتیاد انسان ها در فیلمنامه ها مورد نظر این جشنواره است.
شرکت در این فراخوان برای تمامی فیلم سازان استان هرمزگان آزاد می‌باشد وعلاقمندان می توانند فیلم نامه‌های خود را تا تاریخ ۱۰ تیر ماه ۱۴۰۰ به دفتر انجمن سینمای جوان استان هرمزگان ارایه کنند.

 

فراخوان تولید فیلم در راستای حمایت از طرح کاهش آسیب های اجتماعی در هرمزگان

به گزارش روابط عمومی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی هرمزگان، اسمعیل جهانگیری در این خصوص گفت: این فراخوان شامل تولید فیلم های کوتاه داستانی، مستند، انیمیشن، و نماهنگ (ویدئو کلیپ ) با موضوعات کاهش آسیب های اجتماعی  ویژه فیلم سازان استان هرمزگان می باشد.
وی افزود: موضوع آسیب های اجتماعی شامل موارد – طلاق – اعتیاد(مواد مخدر،الکل،روان گردان ها)- کودکان کار – حاشیه نشینی- عدم رغبت به فرزند آوری و در نتیجه پیری و کاهش جمعیت در سالهای آینده – بیکاری ناشی از فرهنگ اشتغال – بالا رفتن سن ازدواج  می باشد.
گفتنی است: الزامات طرح شامل موراد ذیل می باشد : حداکثر زمان فیلمنامه های ارسالی برای فیلم های کوتاه داستانی و مستند  30 دقیقه می باشد .
*حداکثر زمان فیلمنامه ها برای نماهنگ و انیمیشن  5 دقیقه می باشد.
برای تولید فیلم های مستند ارسال طرح کامل همراه با پژوهش پیرامون موضوع فیلم الزامی می‌باشد
*حداکثر بودجه قابل پرداخت به هر فیلم پس از تصویب توسط شورای  ویژه تشکیل شده  در این ادراه کل  حداکثر 25 میلیون تومان می باشد.
*لازم به ذکر است میزان اختصاص بودجه به هر فیلمنامه به تشخیص  اعضای شورای تصویب فیلمنامه تعیین میگردد .
*آخرین مهلت ارسال فیلمنامه و طرح تا اول شهریور ماه 1401
می باشد
* شرکت کنندگان در این فراخوان صرفا فیلم سازان استان هرمزگان می توانند باشند.
*علاقه مندان می توانند جهت شرکت در این طرح  آثار خود را به آدرس اینترنتی زیر ارسال نمایند.

حال بد نیست که این سئوال مطرح شود که آیا “اعتیاد(مواد مخدر،الکل،روان گردان ها)” در هرمزگان وجود دارد؟ در کجا وجود ندارد؟ چگونه و چرا مستند می شود؟ با مستند کردن آن چه هدفی را دنبال می کنیم؟  نتایج آن را کجا می توان دید؟

گذشت زمان نشان می دهد که نه تنها کار من اشتباه نبوده است. بلکه فراتر از توجه به آسیب های اجتماعی، بواسطه هنر در عمل به ایجاد اشتغال و درآمد داشتن توجه داشته ایم. در تداوم نوشتن خاطرات به آنها اشاره می شود.

 

تنها دلخوشی خانه درخت نخلی بود که در حیاط بود. دوست داشتنی بود.  چه تفاوتی وجود دارد که ما در سایه درختی که دیگران کاشته اند بنشینیم و یا درختی بکاریم که هم سایه داشته باشد و هم میوه؟  این خانه درخت داشت ، سایه داشت و میوه هم داشت. فقط لازم بود کمک کنیم غبار روبی شود و رنگ زندگی و سرزنده بودن در آن دیده شود.

خانه در موقعیتی واقع شده است که ماشین به آن دسترسی ندارد. حدود 200 متر باید از کوچه های باریک راه رفت. در آن زمان در مسیر خانه خرابه هایی وجود داشت. تا چندین سال بز ها در کوچه ها رها بودند.  سعی کردم به خودم بقبولانم که این ویژگی می تواند یک امتیاز تلقی شود. چون برای دسترسی به این محل میهمانان من در کوچه ها گم می شوند و مردم را می بینند.

اولین کاری که لازم بود انجام شود مسدود کردن مسیر ورود افراد معتاد بود

حسن همیشه حضور داشت.  دو نفر از داشنجویان معماری نیز قسمتهایی از خانه را ترمیم کردند و دریچه آب آنبار را نصب کردند.   البته شبی که دریچه آب انبار را رنگ آمیزی می کردیم روز بعد متوجه شدم که قلم مو و بقیه ضد زنگ را برده بودند. بعد هم دریچه آهنی آب انبار ربوده شده بود.   زمانیکه در طبیعت زندگی می کردم این وجه هرمز را ندیده بودم.

کلید خانه را به حسن دریاپیما سپردم. در آن زمان آقای محمد نیک یکی از باباهای زار جزیره هرمز شنیده بودند که من یک خانه خریده ام. درخواست ایشان این بود که در خانه چند ماهی ساکن شوند. حسن کلید را به ایشان داده بود. ولی وقتی فضا را دیده بودند پشیمان شده بودند.

در پائیز سال 1388 برای ادامه کار به هرمز بازگشتم.  دو باره حیاط خیلی کثیف شده بود.  اگر چه من قصد داشتم کل خانه یعنی حال مرکزی و چهار اطاق اطراف آن را به هنرمندان اختصاص دهم.

اما شواهد نشان می داد که در ماه هایی که فصل گرما است و ما آنجا نخواهیم بود مجددا افراد بزهکار به آنجا خواهند آمد و احتمالا خانه آسیب می بیند.  به همین دلیل تصمیم گرفتم که بخشی از خانه را طی توافقی اجاره بدهم.

اولین کاری که انجام دادم روکش کردن سقف و ایزو گام آن بود. زیرا چنانچه باران می بارید از بسیاری از مجاری آب به داخل خانه سرایت می کرد. و این مورد می توانست جشنواره های ما را دچار اختلال کرده و برای میهمانان دردسر ساز باشد.

بنایی که سقف را ترمیم می کرد از سرویس بهداشتی بازدید کرد. چندان تعریفی نداشت.  چاره ای نبود که چاه جدیدی حفر شود و در کنار آن سرویس بهداشتی جدیدی احداث شود.  به نظر می رسید دکمه ای خریده باشم و حالا می بایستی برای آن پیراهن تدارک ببینم!  گاهی وقت ها احساسم این بود که پولهایم را دارم به درون چاه می ریزم … تا مرز بازگشت پیش رفتم. اما هیچ راهی وجود نداشت. باید ادامه می دادم.

 

در عمق دو متری حیاط خانه دیواره ای از سنگ و ساروج وجود داشت. دوست نداشتم آن دیواره خراب شود . تصمیم گرفتم دیواره باقی بماند و دیوار چاه در مجاور آن ساخته شود.  در عمق چهار متری با سفالینه های زیادی وجود داشت.  همه آنها در موزه نگهداری می شود. یک سال بعد لوله کشی فاضلاب در جزیره هرمز شروع شد. شواهد نشان داد که کل محله بافت تاریخی بوده است و سفالینه های زیادی از کوچه ها جمع آوری شد و در موزه نگهداری می شود.

 

از هنرمندانی که به این هنرمند سرا می روند درخواست می شود که کمتر از این سرویس بهداشتی استفاده کنند.  آنها باید بدانند بر روی چه زمینی نشسته اند و چه کاری انجام می دهند.

خیام می گوید:

هر ذرّه که در خاک زمینی بوده است

پیش از من و تو تاج و نگینی بوده است

گرد از رخ نازنین به آزرم فشان

کان هم رخ خوب نازنینی بوده است

نکته ای که ذهن من را مشغول کرده بود این نکته بود که

هرمز در گذشته چه بوده است ما بر روی چه زمینی نشسته ایم؟

و هرمز چه شده است؟

و هرمز چه خواهد شد؟

بند آخر آن به ما مربوط می شود.

در دو هفته ای که در پائیز در هرمز بودم سخت ترین روزهایی بود که در هرمز می گذرانیدم. مجالی پیش نیامد که آن هرمز دوست داشتنی که فقط از خیابان اصلی آن به طبیعت می رفتم را ببینم و با آهو بازی کنم. می گفتند آهو رفته است.  اما بعد فهمیدم که دزدیده شده است. با هرمز دیگری روبرو شده بودم.  ما نمی توانیم بهشت را بدون جهنم بفهمیم.

ورودی خانه در سال 1388

ابتدا تعمیرات کلی انجام شد. با کمک هنرمندان رنگ آمیزی شد، به عنوان هنرمند سرا راه اندازی شد. بعد نگارخانه شد و در سال 1391 ورودی خانه ای که متروکه بود با ساختاری جدید طراحی شد. هنرمندان بسیاری در فرایند ساخت و تزئین آن مشارکت داشتند. روند توسعه ورودی موزه تا نوروز 1393 ادامه داشت. در گزارش های بعدی جزئیات آن نوشته خواهد شد.

موزه دکتر احمد نادعلیان در جزیره هرمز

ادامه دارد

Views: 15