English
در اسفند ماه سال 1387 چندین بار روایت های عجیبی از دوستانم در تهران می شنیدم. تا اینکه یک “سی دی” به دستم رسید و متوجه شدم گروه هنر نو هرمز با عنوان انجمن هنرهای تجسمی هرمزگان بدون اطلاع رئیس انجمن، مفهوم اثر هنری “پرواز 655” و مالکیت مادی و معنوی آن را مخدوش کرده بودند. باور آن برایم سخت بود که تعدادی از هنرمندان بندر عباس برای چشمداشت مادی بدون اطلاع من و همه همراهانم از اداره حفظ ارزش های دفاع مقدس درخواست کمک مالی کرده بودند. آنها مفهوم اثر را متناسب با علاقه یک ارگان نوشته بودند. در حالیکه این اثر با اهداف فرهنگی و صلح آمیز و با هزینه خود هنرمندان شکل گرفته بود.
احمد نادعلیان: مخالفت با جنگ و نظامی شدن منطقه خلیج فارس (بهمن ماه 1386)
این سی دی در سطح استان هرمزگان و چند استان دیگر به عنوان نمونه کار انجمن هنرهای تجسمی هرمزگان و اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس استان هرمزگان به عنوان تولید کننده این اثر معرفی شده بودند.
این رفتار نسنجیده آنان یک اشتباه بود و به جای عذرخواهی همواره سعی می کردند با همراهی مسئولین اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی استان واقعیت را تحریف نمایند. سال ها قبل در یک جلسه ای از من عذر خواهی شد. این انتظار وجود داشت که دیگر در باره این موضوع صحبتی نشود. اما پس از آن جلسه دوباره دروغ پردازی شروع شد. زمانیکه اسناد ثبت شده پژوهشگران را دیدم، متوجه شدم که آنها هنوز در بررسی هنر در جزیره هرمز، واقعیت را وارونه جلوه می دهند. حتی نتیجه یک جلسه را که تصویر برداری شد را معکوس بیان کردند. (پس از آن جلسه در مصاحبه های موجود با پژوهشگران به دفعلات مطالب کذب و دروغ را تکرار کردند و حتی آنها ادعا کرده اند که از تهران آمدند و به آنها حق داده اند). مادامیکه دروغگویی تکرار شود مطالبی که از سایتم حذف شده را دو باره تدریجا در دسترس قرار می دهم. یک روز باید یاد بگیرند که دروغگویی عاقبت خوبی ندارد و همیشه واقعیت را بگویند.
قبلا اشاده کردم که برای برگزاری پانزدهمین جشنواره هنر محیطی در ایران در اولین روزهای بهمن ماه 1386 چهل دانشجو و هنرمند من را همراهی کردند و به جزیره هرمز رفتیم. محور اصلی کارهای گروهی “مخالفت با جنگ و نظامی شدن خلیج فارس بود.” برای این موضوع چندین کار جمعی انجام شد. توجه به هزینه جنگ و پیامدهایش، همیشه در کارهای من بوده است.
احمد نادعلیان: مخالفت با جنگ و نظامی شدن منطقه خلیج فارس (بهمن ماه 1386)
در زمان تعطیلات نوروز سال 1388 در جزیره بودم. برای پیگیری دلیل نشر اثر ، اولین روز پس از تعطیلات به اداره نشر ارزش ها مراجعه کردم. از کارکنان آن اداره سؤال کردم که آیا در ارتباط با پرواز 655 IR اثری تولید شده است؟ توضیحات یکی از کارکنان دبیرخانه آنجا غیر قابل باور بود و بسیار متأسف شدم. ایشان می گفتند جشنواره ای بوده که از خیلی از کشورها شرکت کردند. در ارتباط با هواپیما یک آمریکایی طرحی داشته ولی موفق نشده که به ایران بیاید. بچه های تجسمی هرمزگان آن را اجرا کردند!!! کارکنان آنجا به من گفتند اطلاعات بیشتر را می توانم از آقای شهبازی مسئول امور هنری دریافت کنم. نبودند. به من گفتند که با من تماس می گیرند که نگرفتند. شماره ایشان را داشتم و پس از چندین بار تماس پاسخ ندادند. یک هفته بعد با اداره ارزش های هرمزگان تماس گرفتم. این بار موفق شدم با آقای شهبازی صحبت کنم. توضیح ایشان این بود که ما از این اثر حمایت کردیم و پول دادیم به همین دلیل … نمی دانم چگونه حمایت شده که بنده به عنوان دبیر و یا مسئول برگزاری نه رنگ آن را دیدم و نه خبر دارم. در پایان با مسئول اداره حفظ ارزش ها صحبت کردم و متوجه شدم که اطلاعات ایشان با واقعیت فاصله دارد. ایشان گفتند در صورتی که اطلاعات موجود در اداره حفظ ارزشها غلط باشد آقایان شهبازی، کارگران و سایبانی مسئول هستند.
همان روز به اداره ارشاد مراجعه کردم و موضوع را با آقای امیرزاده مدیر کل ارشاد بازگو کردم. متأسفانه در اداره ارشاد شنیدم که این اثر به عنوان نمونه کار در استانداری نیز ارائه شده بوده است.
و در پایان با سرکار خانم امینی رئیس انجمن هنرهای تجسمی هرمزگان تماس داشتم. زمانی که موضوع را مطرح کردم ایشان از اینکه انجمن چنین اثری را تولید کرده خبر نداشتند.
متاسفانه افرادی که خود را گروه هنر نو هرمز معرفی مینمایند این اثر را بدون اطلاع من که طراح جشواره و مسئول برگزاری آن بودم و بدون رضایت هنرمندانی که این اثر را شکل دادند اثر را به عنوان کارنامه انجمن هنرهای تجسمی و اداره حفظ ارزشها منتشر کرده بودند.
به دلایل متعددی این نوع استفاده و تصمیم گیری در خصوص اثر پرواز 655 IR بدون در نظر داشتن طراح و مولدین اثر غیر اخلاقی و غیر قانونی بود.
به منظور پیگیری موضوع با مدیر مرکز تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وقت مطرح شد. رونوشت آن نیز به بخش حقوقی و شهرستان های اداره کل حفظ آثار و نشر ارزش های دفاع مقدس در تهران تسلیم شد. مدیر کل وقت در جلسات حضوری اعتراف می کرد که عمل آنان اشتباه بوده است. اما به دلیل رفتار قبیله ای افراد متخلف در نامه های رسمی سعی می کرد که با اشتباهی بزرگتر رفتار اشتباه آنان را نادیده بگیرد و توجیه کند.
مطالب نامه ایشان فرسنگ ها با واقعیت فاصله دارد و از این جهت ادعای ایشان را تکذیب می نمایم. چنین ادعایی بی اساس از یک مدیر کل بعید بود و موضوع از طریق مسئولین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیگیری شد.
نامه مشترک بیش از 30 هنرمند شرکت کننده که از گوشه و کنار ایران در پانزدهمین جشنواره هنر محیطی شرکت داشتند ارائه شد. در این نامه جمعی شرکت کنندگانی که از شهرهای مختلف به جشنواره 15 رفته بودند تأکید کردند که با هزینه شخصی خودشان در جشنواره حضور داشته اند. آن ها هزینه غذا و ایاب ذهاب را خودشان پرداخت نموده اند و انجمن هنرهای تجسمی هرمزگان در فرآیند پژوهش، طراحی، آماده کردن پیش طرح و انجام چیدمان پرواز 655IR هیچ نقشی نداشته اند. هنرمندان و دانشجویان شرکت کننده از شهر های مختلف ایران: راحله زمردی نیا_ شهرناز زرکش_ طاهره گودرزی _زهرا شفیع آبادی_ عاطفه خاص_ فاطمه ژاله_ ساناز غلامی_ غزاله تجربه کار_ فرشته زمانی_ فیزه قایمی منش_ مریم تاجیک_ مهسا مرعشی_ میترا سلطانی_ زهرا قوامی نژاد_ عالیه اکبرزاده_ زهره دلداده_ فرزانه نجفی_ مونا باقری_ عارفه وفا_ الهه اکبری_ زهره هاشمی_ مریم ربیعی_ مینا ابوالقاسمیان_ پویا پرهیزکار_ مهدی کریم زاده_ اشکان ماهرویی_ محمود مکتبی_ حسام الدین محمدیان پور_ حجت امانی_ نعیمه نافلی_ فاطمه محمودی_ نجمه اکبری_ سمیرا پشمکیان_ طاهره اسماعیل پور_ زهره ریاحی
علاوه بر سی هنرمند ایرانی، بنجامین هیوت هنرمند انگلیسی نیز طی یک نامه مستقل تأکید داشته است که کلیه هزینه های شرکت در جشنواره را شخصاً پرداخت نموده است.
برای دسترسی به مکان مورد نظر اجرای چیدمان که با استفاده از تصاویر هوایی گوگل ارت مکان یابی و شناسایی شده بود می بایستی که از مکانی دماغه ای شکل و از داخل آب عبور کنیم. این مکان در ضلع جنوب شرقی جزیره واقع شده است. صبح زود از محل مورد نظر عبور کردیم. محمود مکتبی و تارا گودرزی و راحله زمردی نیا از اولین افرادی بودند که همراهی کردند. صبح زود آب خیلی بالا بود. زمان عبور تلاطم آب آن ها را به طرف صخره ها پرتاب کرد. همراه محمود سوخت و دوربین تارا خیس شد. پس از عکاسی به آنها پیوستم. محمود و تارا با نخ کاموا بستر مورد نظر را جدول بندی کردند، من با یک تکه چوب طرح مورد نظر را طراحی می کردم. اول صبح کلافه بودم جدول ها متناسب تقسیم نشده بودند (به صورت مربع نبودند) و محاسبه آن دشوار بود. و نیرو کم بود و من گاهی در داخل چهارخانه ها گم می شدم. نمی دانستم که کجای کار هستم. آقای احسان راطبی از پایین و ماکان آشوری از بالا تصویربرداری می کرد. احسان می خواست میکروفون نصب کند. گفتم وقت کم است، نیازی نیست همین طوری بگیر … دوستانی که از بندر عباس در جشنواره کردند در انجام این طرح مشارکت نکردند. اگرچه من با سی و پنج نفر به آنجا رفته بودم و انتظارم بر این بود که آن ها کمک کنند. اما خیلی از آن ها نیز دیر آمدند و زود عرصه را ترک کردند و بعضی از آن ها اصلاً نیامدند.
طراحی هواپیما با استفاده از سنگ و خاک قرمز جزیره هرمز انجام شد. پیش بینی کرده بودم که مقداری خاک در کار استفاده شود اما خاک هرمز به مقیاسی که استفاده شد، ابتدا مد نظر نبود. کمبود نیروی انسانی مرا به این نتیجه رسانید. با این کار خطوط تأکید شد و نتیجه پایانی تأثیر گذار تر شد. بیشترین نیروی انسانی فقط حدود بیست و پنج نفر بودند. بنجامین هیوت انگلیسی حضورش بیشتر از خیلی بچه ها بود. طراحی حروف را ایشان انجام دادند.
تا ساعت 11 وقت داشتیم که کار را تمام کنیم و از آن محل خارج شویم. در این ساعت آب پایین بود. در غیر اینصورت آب بالا می آمد و عبور دشوار به نظر می رسید.
پس از طراحی و عقب نشینی هنرمندان در کوه های اطراف مستقر و روند یکی شدن هواپیما با آب را عکاسی کردند. زمانی که از محیط دور شدیم در انتظار بودم. آب که تدریجاً بالا می آمد خیلی هیجان داشت. پیش بینی شده بود که بالا آمدن آب هواپیما به زیر آب برود و خاک سرخ با آب امواج ترکیب شود. آب تدریجاً بالا آمد و هواپیما تدریجاً ناپدید شد. تنها شماره پرواز 655 باقی ماند. روز بعد بخشی از هواپیما و نوشته باقی مانده بود.
پیشینه شکل گیری فکر اثر پرواز 655
پس از سفری که در دی ماه 1386 به جزیره هرمز دعوت شدم تصمیم گرفتم که محوری موضوعی جشنواره را رویای صلح تعیین کنم. هدف این جشنواره مخالفت با جنگ و نظامی شدن منطقه خلیج فارس بود. دلیل انتخاب این محور این بوده که در طول سه دهه گذشته و پس از جنگی که در سال ۱۹۸۱ به ما تحمیل شد و حضور مستمر آمریکا و دول غربی و پیآمد آن حمله کشور عراق به کویت در سال ۱۹۹۱ و در نهایت حمله آمریکا و همپیمانانش به عراق در سال 2003 را شاهد بودیم و در ابن جنگ ها چند میلیون انسان بی گناه جان خود را از دست دادند. جستجو در ارتباط با واقعه را شخصاً انجام دادم و نوع هواپیما و مقیاس آن را شناسایی کردم.
همچنین از طریق سایت گوگل ارت دو مکان را پیش بینی کردم. یکی از آن ها برای اثر پرواز 655 مناسب بود و دیگری برای نوشته “رویای صلح در خلیج فارس”. سپس به صورت مجازی طرح هواپیما را در مکان مورد نظر قرار دادم. با توجه به مکان پیش بینی شده که از دید مایل دیده می شد، مناسب ترین تصویر می توانست از دید جانبی باشد.
زمان رفتن فرا رسید و در اطلاع رسانی خبری تا حدودی در مورد اثری به نام پرواز 655 IR صحبت کرده بودم. در قطار که بودیم یکی از دوستان خبرنگار، سرکار خانم زهرا راد با من تماس داشتند و از من سؤال کردند شماره همراه من را به رئیس دفتر اداره حفظ ارزش ها و نشر دفاع مقدس قرار دهند. پس از اینکه من مسئله را بلامانع اعلام کردم از طرف دفتر سردار باقر زاده سؤال کردند این جشنواره را چه کسی افتتاح خواهد کرد و چه کسی سخنرانی خواهد کرد؟ گویا ایشان تمایل داشتند که به محل جشنواره بیایند و سخنرانی کنند. من توضیح دادم که هیچ اراده و یا حمایت دولتی برای انجام این حرکت وجود نداشته است. در آن زمان دقیقا نمی دانستم حتی محل اسکان ما کجاست و من توضیح دادم که هنرمندان چندان گوش شنوایی برای سخنرانی ندارند. با این وجود من به رئیس دفتر ایشان گفتم که ما خوشحال خواهیم شد که ایشان به آنجا سفر کنند و حضور ایشان موجب دلگرمی ماست.
برخلاف جشنواره دی ماه که اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی هرمزگان میزبان من بود در جشنواره بهمن ماه تمامی 35 نفر هنرمند جوانی که مرا همراهی می کردند، با هزینه خودشان به هرمز آمدند. هنرمندان بومی هرمزگان نیز تمایل داشتند که در این جشنواره شرکت نمایند. آقای محمد سایبانی و محمد بانوج پیرو صحبت هایی که با آنها داشتم، جهت اسکان هنرمندان با مرکز تحقیقات محیط زیست هماهنگی لازم را انجام داده بودند.
تنها حضور اداره ارشاد در اختیار قرار دادن یک دستگاه مینی بوس بود که هنرمندان را از ایستگاه راه آهن به اسکله برد که از آنجا به هرمز رفتیم. از طرف من که دبیر جشنواره بودم نیز انتظاری وجود نداشت.
ضمن صحبت هایی که با یکی از بچه های بندر به نام آقای محمد بانوج داشتم قرار بود که ایشان هماهنگی کنند که در قبال هزینه ای که شرکت کنندگان می پردازند، برای غذای هنرمندان هماهنگی لازم را انجام دهند و اقدام نمایند.
جشنواره شروع شد و پیش بردن کارها خیلی سخت بود. به واسطه آقای سایبانی نماینده ای از اداره حفظ ارزش ها آنجا آمدند. از من طراحی اثر را خواستند. اما من به آن ها ندادم. اصلاً من چندان باور ندارم دولت و نهادهای وابسته به آن بانی خوبی برای این گونه حرکتهای فرهنگی در دل طبیعت باشند. گمان من بر این است که بهتر است اگر حرکتی انجام شود بهتر است آن ها حمایت کنند. کارهای متفاوتی در روزهای اول جشنواره انجام شد. چون هنرمندان مجاز بودند که کارهای آزاد نیز انجام دهند. در این روزها من موقعیت و زمان پایین رفتن و بالا آمدن آب را مطالعه می کردم.
شخصی که به واسطه آقای سایبانی و از طرف اداره ارزش ها آمده بود دوست داشت که از روند کارمان تصویربرداری کند. من تمایل نداشتم که چنین کاری صورت بگیرد. چون نمی دانستم که آن ها اثر را چگونه معرفی می کنند. برای این که تصویری نصیب کسی نشود. در روز 14 دی ماه سال 1385 یک روز زودتر از زمان پیش بینی شده طرح را با کمک دوستان اجرا کردیم.
برای من قابل پیش بینی بود که آنها به دنبال چه هستند. با اینوجود با استفاده از عکس های یک نفر سی دی ها تهیه شده بود. اسناد زیادی در دسترس است که تخلف را تایید می کند. هر پژوهشگری اگر تردید دارد، با من در تماس باشد تا لینک سایت قدیمی را برایش ارسال نمایم. اسناد و مدارک زیادی موجود است که در حوصله این یادداشت نمی گنجد.
ادامه دارد
Views: 5