اهمیت نمایشگاه ریکاردو زیپلولی در هرمز و ونیز

در سال 1391 نمایشگاه عکس های ریکاردو زیپولی با عنوان “یک خلیج ، یک تنگه و یک دریا”  که بین سالهای 1975 تا 1995 از بندر عباس، چاه بهار، جزیره هرمز و قشم گرفته شده اند در هنرمندسرای پردیس هرمز افتتاح شد.

ریکاردو زیپولی، یکی از ایران‌شناسان و عکاس مطرح ایتالیایی است. او در سال ۱۹۵۲ میلادی در شهر پراتوی ایتالیا به دنیا آمده است. زبان و ادبیات فارسی را در دانشگاه تهران آموخته است. علاوه بر ادبیات سال ها به صورت حرفه ای از مناطق مختلف ایران عکاسی کرده است. علا‌قه او به عکاسی و سینما باعث شد که سال های زیادی با عباس کیارستمی در ارتباط باشد. نمایشگاه‌های مشترکی برگزار کردند. او سال ها ریاست بخش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ونیز را به عهده داشت. ادبیات عرفانی را تدریس می کرد. در کنار آن شعر معاصر ایران را ترجمه و به غرب معرفی کرد.

زیپولی از سال ها قبل فعالیت های فرهنگی هنریم را از سال ها قبل در سایتم پیگیری می کرد. او طی نامه ای به من اعلام کرده بود که علاقه مند است عکس هایی که دروران قبل از انقلاب از جزیره هرمز، قشم، بندرعباس و چابهار تهیه کرده بودند را در مرکز من به برای نمایش ارائه دهند.

سخت گیری ها نسبت اسکان دادن هنرمندان و گردشگران در مرکز من در جزیره هرمز هرمز موجب شد که بیشتر به صورت نگارخانه فعالیتم را ادامه دهم.

چگونه و چرا فعالیت هنرمند سرای مرکز پردیس در سال 1390 هرمز محدود و تعطیل شد؟

همزمان اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز نسبت به فعالیت های من سخت گیر بود. با توجه به مشکلات سال های قبل از حضور آقای زیپولی برای برگزاری نمایشگاه او ابتدا موضوع را در تهران و مرکز هنرهای تجسمی مطرح کردم و طی نامه ای به اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی هرمزگان نوشته شده که موافقت شود. نامه مفقود شد. پس از گم شدن نامه ای که از تهران ارسال شده بود  و پیگیری حضوری مکرر مجوزی صادر شد و در آن قید شده بود که با حراست اداره کل هماهنگی شود.

سخت گیری اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی نسبت به فعالیت های احمد نادعلیان در جزیره هرمز

مسئول حراست وقت به من گفت که چرا مدت زمان نمایشگاه طولانی است!؟. نمی دانم کجای ایران نمایشگاه عکس های  طبیعت و تاریخی مربوط به یک قوم را باید با حراست هماهنگ کنم؟ در آن زمان چنین امری رایج نبود. با اینوجود نمایشگاه برگزار شد و دستاوردهای خوبی داشت.

 

در روز 27 آذر 1391 نمایشگاه 36 عکس ریکاردو زیپولی با عنوان “یک خلیج ، یک تنگه و یک دریا”  که بین سالهای 1975 تا 1995 از بندر عباس، چاه بهار، جزیره هرمز و قشم گرفته شده اند در هنرمندسرای پردیس هرمز افتتاح شد.   این نمایشگاه با حمایت دپارتمان مطالعات آسیائی و شمال آفریقای دانشگاه سا فوسکاری (Ca’ Foscari) ونیز در ایتالیا برگزار شد.  در روز افتتاحیه مردم و مسئولین شهر حضور داشتند. این دستاورد شگفت انگیز بود. چرا که یک مکان که پاتوق افراد بزهکار بود تبدیل به یک مرکز فرهنگی تمام عیار شده است.

عکس های آقای زیپولی از هرمز و بندر عباس مربوط به 38 سال قبل بودند و نوع زندگی مردم را نشان می دهند.

اهمیت این عکس ها علاوه بر وجه هنری آنها این بود که تاریخ فراموش شده ای را روایت می کرد. مردم هرمز می گویند زمانی سهمیه هر خانواده فقط دو و یا گاهی فقط یک ظرف آب در شبانه روز بوده است. تجسم و تصور آن برای ما سخت است. نکته ای که اهمیت دارد راوی تصویری این زندگی فراموش شده زبان فارسی را خیلی خوب صحبت می کند و در روز افتتاحیه با مردم عادی گفتگو می کرد.

عکس های دیگری بودند که مربوط به اطراف بندر عباس بودند.  دورانی را نشان می دادند که زنان از برکه ها (آب انبارها) که احتمالا از محل زندگی آنها دور است آب می آورند. چرا زنان آورنده آب هستند؟ و چرا در شمال کشور زنان برنج را نشا می کنند.  شاید آب و رویش با فطرت زنانه سرو کار دارند.

پوشش مردان، ابزار و لنج هائی که در پس زمینه هستند خیلی متفاوت هستند از آنچه که ما امروز می بینیم.

آقای زیپولی مجموعه 36 عکس را که بر روی سطح کاغذ کتان چاپ کرده اند به مرکز پردیس هدیه کردند.

احساس خوبی داشتم و به این نکته فکر می کردم که این متفاوت ترین افتتاحیه است. جای روشنفکران شهری خالی بود.  شب افتتاحیه مردم بسیاری تدریجا به نگارخانه آمدند.

 

در آن شب از شیرینی دانمارکی و نوشیدنی های تصنعی نارنجی رنگ خبری نبود.  میهمانان با نان محلی هرمز و سوراغ (خاک سرخ، نوعی ماهی و نارنج بر روی نان) پذیرائی شدند.

علاوه بر مردم بومی، میهمانانی از ژاپن نیز حضور داشتند.  خاطره ها و لبخندی که در این خانه دیده می شود در تاریخ هنر این سرزمین ثبت می شود.

بسیاری از مردم و میهمانان با هم عکس گرفتند.

من به عنوان مسئول یک مکان فرهنگی مستقل که تا کنون یک ریال از دولت کمک نگرفته است انتظار حمایت نداشتم. این امر مهم بود که هنرمندان بین المللی در این نگارخانه نمایشگاه گذاشتند و مردم جزیره هرمز حضور گرمی داشتند.

روزهای پس از افتتاحیه چند روزی آقای زیپولی، همسرشان خانم جیانا مگنولفی و پسرش دومینکو میهمان هنرمند سرا بودند.

همزمان با مرکز پردیس آثار آقای زیپولی در برزیل نیز به نمایش در آمدند.  نتیجه آن این بود که مجله فرهنگی میکروکوزموس بخش ویژه ای را به هرمز و مرکز پردیس ارائه داد .

نمایشگاه آقای زیپولی تا 28 فروردین 1392 ادامه داشت. در تمام مدت بازدید کننده های مرکز هنر پردیس از عکس ها بازدید می کردند. در آن زمان هنوز ساختمان تبدیل به موزه نشده بود.

 

علاوه بر مردم زیادی که در روز افتتاحیه به دیدن نمایشگاه آمده بودند ، در روزهای بعد مردم و حتی کودکان برای دیدن مرکز و عکس ها مراجعه می کردند.

روزهای پس از افتتاحیه چند روزی آقای زیپولی، به صورت خانوادگی در جزیره گشت و گذار داشتیم. وجه مشترک ما این بود که هر دو یک پسر داریم.

آقای زیپولی عکس های جدید بسیاری گرفتند. آنچه که حضور آقای زیپولی را با هنر محیطی پیوند می داد عکاسی مجدد ایشان از چشمنداز طبیعی بود که 38 سال قبل عکاسی کرده بودند. عکس ها از همان زوایائی تهیه شدند که قبلا تهیه شدند. مقایسه این عکس ها وضعیت محیط زیست را نشان می دهند.  آقای زیپولی عکس های قدیم و جدید هرمز را در دانشگاه ونیز به نمایش گذاشته اند. در سال 1395 زمانیکه به فرانسه رفته بودم پس از سفر به کشورهای پرتقال مراکش تونس و جنوب اسپانیا به ونیز ایتالیا رفتم. چند روزی میهمان خانواده زیپولی بودم. کتاب جزیره هرمز را برای آقای زیپولی بردم. عکس قدیمی او نیز در کتاب چاپ شده است.

استاد زیپولی زبان و ادبیات فارسی است. اشعار قدیم و جدید

همانطور که اشاره کردم ریکاردو زیپولی او سال ها ریاست بخش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ونیز را به عهده داشت.

زمانیکه ونیز بودم با هم به دانشگاه ونیز رفتیم و از نمایشگاه آقای زیپولی بازدید کردیم.

آقای زیپولی پس از آخرین سفر به جزیره هرمز عکس های قدیمی و جدید جزیره هرمز را در دانشگاه ونیز به نمایش گذاشتند.

در بخش دیگری نقشه های خلیج فارس و نام های آن به زبان های مختلف به نمایش در آمده بودند.

خانه آقای زیپول در ونیز به دانشگاه نزدیک بود. در روز بارانی پیاده به دانشگاه رفتیم. آقای زیپولی گفتند که سال آینده بازنشسته می شوند. او گفت برای رفتن به دانشگاه باید از میان شلوغی گردشگران راه بروم. خیلی وقت گیر است. پس از بازنشستگی در ونیز نخواهم ماند و به یک جای خلوت خواهم رفت. پیش بینی می کنم که جزیره هرمز چنین آینده ای خواهد داشت. طبیعت و کوچه های بافت تاریخی و پیاده رو های ساحلی آن شلوغ خواهد و زندگی سخت خواهد شد.

 

Views: 20