English
پروژه‌های احمد نادعلیان در جنوب ایران، به‌ویژه در جزایر قشم و هرمز، یکی از ژرف‌ترین نمونه‌های هنر جامعه‌محور و فمینیستی در هنر معاصر ایران به‌شمار می‌رود. در یکی از این مجموعه‌ها، او با گردآوری شلوارهای سوخته و کهنه‌ی زنان جنوبی که با نقوش گلابتون تزئین شده بودند، مجموعه‌ای از نقاشی‌های ترکیبی خلق کرد. این شلوارها برای نادعلیان تنها لباس نبودند، بلکه به‌منزله‌ی اسناد زیسته‌ی بدن در جامعه‌ای سنتی معنا می‌یافتند. او با الهام از این پارچه‌ها، نقاشی‌هایی آفرید که در آنها نقوش گل و دوخت‌های زنان با چهره‌های رنج‌دیده و آسیب‌خورده در هم آمیخته است.
در این آثار، تضاد میان زیبایی و درد، میان تزیین و رنج، به‌گونه‌ای شاعرانه و در عین حال انتقادی به نمایش گذاشته می‌شود. گل‌هایی که زنان دوخته یا نقاشی کرده بودند، نشانه‌هایی از امید، لطافت و زندگی‌اند؛ اما چهره‌هایی که نادعلیان بر آنها افزود، بازتاب درد، فرودستی و خاموشی زنان است.
نادعلیان آگاهانه به تابوی مذهبی و فرهنگی نقاشی چهره در جنوب ایران اشاره دارد. در باور بسیاری از جوامع سنتی، تصویر انسان و به‌ویژه چهره‌ی زن، حرام یا مکروه تلقی می‌شود. در این پروژه، زنان گل‌ها را کشیدند ـ آنچه مجاز بود ـ و نادعلیان چهره‌ی آنان را نقاشی کرد ـ آنچه ممنوع بود. این گفت‌وگوی میان مجاز و ممنوع، شکل تازه‌ای از بیان جمعی و هنری را ایجاد کرد.
شلوارهای سوخته در این مجموعه، استعاره‌ای از درد، سوزاندن، حذف و تبعیض هستند. اما هنگامی که در بوم یا اثر هنری جای می‌گیرند، نوعی ترمیم نمادین رخ می‌دهد: آنچه از میان رفته بود، در قالب هنر دوباره زنده می‌شود. بدین ترتیب، نادعلیان نه‌فقط هنرمند، بلکه شفابخش اجتماعی و فرهنگی است.
این پروژه‌ها را می‌توان در امتداد آثار محیطی و جامعه‌محور او دانست، اما از حیث محتوایی، واجد جنبه‌ای فمینیستی و انتقادی‌اند. نادعلیان با نگاهی بومی و درون‌زا، دردهای پنهان زنان را از دل سنت‌ها آشکار می‌کند و بی‌آنکه ارزش‌های محلی را نفی کند، آنها را در قالب هنری بازخوانی می‌نماید.
در نهایت، مجموعه‌ی «شلوارهای سوخته» را می‌توان گفت‌وگویی میان گل و رنج، میان ایمان و سکوت، و میان زن و جامعه دانست. این آثار، بازتابی از مقاومت و زیبایی در دل محدودیت‌ها و نشانه‌ای از حضور خاموش اما پایدار زنان در تاریخ معاصر جنوب ایران هستند.
Views: 0