رویای صلح در خلیج فارس و یا کارهای سیاسی تبلیغاتی در جزیره هرمز

در روزهای آخر دیماه سال 1387 اجرای اثر دوچرخه صلح من در خلیج فارس در سواحل جزیره هرمز شروع شد. در همان روزهای اول اجرای این اثر در ساحل شرقی جزیره انجام می شد، متوجه شدم که دومین فرش خاکی با موضوع غزه در ساحل غربی جزیره هرمز اجرا شده است. زمانیکه آن اثر را دیدم متوجه شدم که در حریم سنگ نوشته صلح در خلیج فارس اجرا شده است و بعضی از سنگ های آن جابجا شده است. در بهمن ماه با اجرا کنندگان آن صحبت کردم و موضوع حل شد. اما نوشتن داستان زندگی بهانه ای است که تحول فرهنگی و اجتماعی مرور شود. تاریخ معاصر جزیره با هنر گره خورده است. بسیاری از پژوهشگران نیازمند این اطلاعات هستند و سندی وجود ندارد.  علاوه بر اثر دوچرخه صلح در خلیج فارس برای بهمن ماه قرار بود که من با کمک مسئولین جزیره هرمز جشنواره هنر محیطی برگزار نمایم. گزارش آن جدا گانه نوشته می شود.

خبر اجرای اثر دوچرخه صلح در روز 27 دیماه در چند خبرگزاری منعکس شده بود.  “برای حک‌شدن «رویای صلح در خلیج‌ فارس»، دوچرخه‌ی صلح نادعلیان در خلیج فارس حرکت می‌کند. دوچرخه صلح احمد نادعلیان از 29 دی برای ثبت خط نوشته صلح در خلیج فارس حرکت می‌کند. احمد نادعلیان اثری را با عنوان «رویای صلح در خلیج فارس» آماده کرده است که از روز 29 دی‌ ماه برای اجرای آن راهی خلیج فارس می‌شود.  تازه‌ترین اثر نادعلیان ، دوچرخه‌ای است که هرکسی در ساحل دریا سوار آن شود و رکاب بزند، خط نوشته‌ی «رویای صلح در خلیج فارس» را بر سواحل شنی حک می‌کند.  نادعلیان قصد دارد با این دوچرخه بیش از 1400 کیلومتر را بر روی ماسه‌های ساحل خلیج فارس رکاب بزند. این مسافت به شکل نمادین و به صورت تقریبی هم‌اندازه طول ساحل خلیج فارس است که از خرمشهر تا بندرعباس وسعت دارد. برای ساخت این اثر با استفاده از یک لاستیک کهنه دوچرخه ،خط نوشته را آماده و بروی لاستیک کهنه‌ای دیگر چسباندم. حروف به طور وارونه نصب شده‌اند، به طوریکه وقتی دوچرخه بر روی ماسه‌های ساحل حرکت می‌کند، نوشته به صورت درست و واضح دیده می‌شود.

 

بنا بر این گزارش، در حال حاضر نوشته‌ «رویای صلح در خلیج فارس و محیط پاک» روی این دوچرخه حک شده است و نادعلیان قصد دارد در زمان اقامت خود در جزیره هرمز نوشته‌های بیشتری را برای این دوچرخه آماده کند.

نادعلیان معتقد است که نوشتن این خط –نوشته‌ها به زبان انگلیسی ،بازتاب وسیعی در رسانه‌ها دارد و بواسطه آن می‌توان پیام مردم ایران را به دنیا ابلاغ کرد.  هدف من صیانت از حریم جغرافیایی، سیاسی و فرهنگی کشورم ایران است، چه بسا که هنر انسانی‌ترین راه مقابله با تحریف نام خلیج فارس است. تصاویر بیشتر را در لینک زیر ببینید.

ماسه چاپ احمد نادعلیان با دوچرخه صلح در جزیره هرمز

دو سال بعد از این اجرای هنری در سال 1389 اثر دوچرخه رویای صلح در خلیج فارس در نمایشگاه هنر محیطی (Greening Green) در شهر سئول همزمان با نشست سران 20 کشور قدرتمند اقتصادی جهان (G20)، به نمایش درآمد. در خبرگزاری ها اعلام کرده بوذم که این امید وجود دارد که این نمایشگاه مخاطرات زیست محیطی و تهدیدهایی  که در جهان امروز وجود دارد را به سیاستمداران یادآور شود.  علاوه بر چیدمان دوچرخه دوازده عکس از اجرا در جزیره هرمز به نمایش در آمدند.  در روز پس از افتتاحیه در نشستی آثار محیطی من مرور شدند و پس از جلسه پرسش و پاسخ خاتمه یافت.

 

 

برای این نمایشگاه شش هنرمند بین المللی انتخاب شدند. ایران عضو بیست کشور صنعتی نیست. اما به دلیل همخوانی این اثر با عنوان نشست و نمایشگاه که به توسعه پایدار توجه داشت، به عنوان یکی از شش اثر انتخاب شد.

در نشست خبری که با حضور خبرنگاران مختلف شبکه های خبری برگزار شد انگیزه ساخت این دوچرخه را اینگونه عنوان کردم. بیش از سه دهه است که مردم ایران و کشورهای همجوار از فجایع جنگ رنج می برند. جنگ و ترور حالا یک تهدید جهانی است و در هر جای جهان امکان آن وجود دارد. به عنوان هنرمندی که به مسائل محیطی توجه دارم تدوام این شرایط نه تنها به محیط بلکه پیوند فرهنگ ها را مخدوش می نماید. در کاتالوگ نمایشگاه به انگیزه و سابقه این اثر در جزیره هرمز اشاره شده است.

 

 

جزئیات سفر به کره جنوبی در مراحل بعدی مرور خواهد شد. ممکن است بعضی از آثارم ابعاد اجتماعی و یا سیاسی داشته باشد. با گذشت زمان آنها را پنهان نمی کنم. همان مفاهیمی که در زمان اجرا بیان کردم را بازگو می کنم. اگر با قضاوت امروزی به این نتیجه برسم که عمل من اشتباه بوده است، از اینکه بگویم اشتباه کرده ام شرم ندارم.

همانطور که در شروع این نوشته اشاره کردم در ساحل شرقی جزیره دومین فرش خاکی با موضوع غزه اجرا شده بود.  در تاریخ اول بهمن ماه 1387 خبرگزاری که میراث آریا این خبر را اعلام کرد:  دومین فرش خاکی ساحل هرمز نقش غزه گرفت.

مدیر اجرایی این فرش خاکی در گفتگو با میراث آریا(CHTN)، با بیان این مطلب گفت: قصه غصه داوود عنوان دومین فرش خاکی نقش بسته بر جزیره هرمز است.  محمد بانوج ادامه داد: این اثر با همکاری انجمن هنرهای تجسمی، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، موسسه سرمه، بخشداری و شهرداری هرمز است. وی با اشاره به اینکه هنرمندان هرمزگان و تعدادی از اجراکنندگان بزرگترین فرش خاکی جهان با همکاری کودکان جزیره هرمز این کار را به مرحله اجرا رسانده‌اند، اظهار داشت: این افراد با استفاده از خاک‌های رنگی این جزیره، فرشی خاکی به شکل نقشه غزه را بر ساحل هرمز ترسیم کردند. مدیر اجرایی فرش قصه غصه داوود با استفاده از خاک‌های جزیره هرمز به رنگ قرمز ساخته شده است که اجرای آن به این رنگ نمادی از کشتار بی‌دفاع کودکان و مردم غزه است.  بانوج با بیان اینکه دور تا دور طرح این فرش حصاری از جنس چوب‌های درخت خرما کشیده شده است، گفت: این حصار بخشی از طرح اجرایی این فرش است و محاصره شهر غزه را در ذهان تداعی می‌کند.  وی در ادامه اظهار داشت: هنرمندان و تجمسی کاران هرمزی بی دفاع و بی گناه بودن کودکان را در این جنگ در معرض دید همگان قرار داده‌اند، ضمن اینکه تداعی مظلوم بودن کودکان در تمامی جنگ‌ها از دیگر اهداف اجرایی این فرش بوده است.  مدیر اجرایی این فرش تصریح کرد: کودکان جزیره هرمز که این کار را به کودکان غزه هدیه کرده‌اند در روز رونمایی این اثر روی پارچه‌های نصب شده در حصارهای اطراف فرش، با اجرای نقاشی احساس خود را نیز به این کودکان هدیه کردند.  بانوج افزود: بچه‌های جزیره هرمز، دل نوشته‌های خود را در ابراز همدردی با کودکان بی دفاع و مظلوم غزه در بطری گذاشتند و به خلیج فارس سپردند تا پیام همدلی و همراهی آنان را به کودکان غزه و مردم دیگر نقاط جهان برساند.  وی خاطرنشان کرد: جمعی از هنرمندان هنرهای تجسمی این استان با همکاری دانش آموزان جزیره هرمز قصه “غصه داود” را که به بیان تفاوت اعتقادات یهودیت با صهیونیست می‌پرداخت روایت کردند.  گفتنی است اجرای این کار با همکاری هنرمندان در حدود یک روز به طول انجامید و تا زمانی که لازم باشد در جزیره هرمز ماندگار است.  لازم به ذکر است گروه اجرایی فرش قصه غصه داوود پنجشنبه هفته جاری ماکت کوچک شده این اثر را در فرهنگسرای نیاوران به نمایش در می‌آورند.

 

 

پس از اجرای اولین جشنواره هنر محیطی و بزرگترین فرش خاکی، انجام کارهایی که تبلیغاتی بودند در محیط های عمومی و طبیعی استان هرمزگان خصوصا جزیره هرمز شدت گرفت.  این موضوع موجب شد که که گاهی اخلاقیات اولیه احترام به هنر دیگران را زیر سئوال ببرد. انجام یک فرش خاکی جدید و یا نقشه نمادین غزه موجب شد که خط نوشته خلیج فارس مخدوش شود.

در ظاهر امر بسیاری از این آثار موضوعات مذهبی، سیاسی و گاهی انسان دوستانه را مورد توجه قرار می دادند. اما آنچه که مهم بود گاهی رفتار پیمانکارانه و شعار زده ابعاد انسانی آن را در سایه قرار می داد.

 

 

 

آنچه که برای بسیاری از پژوهشگران به عنوان سوال مطرح می شود این است که آیا این آثار توسط انجمن هنرهای تجسمی هرمزگان اجرا شده اند و یا گروه هنر نو هرمز؟ پاسخ ساده من این است. در سال های اول به اسم انجمن انجام می شود. با گذشت زمان یکی از اعضای گروه هنر هرمز کارهای روشنفکر پسندانه را جدا کردند و نام گروه هنر نو هرمز را مطرح کردند. بقیه را به اسم انجمن رها کردند. هر زمان مشکل حقوقی و یا پیمانکاری برای پول بود، ادعا می شد که کار متعلق به انجمن است. این تغییر نام ها و عوض کردن نام جشنواره و طراحی پوستر جدید برای پژوهشگران گیج کننده است.

تا آنجا که اسناد نشان می دهد گروه هنر نو هرمز اولین بار در تاریخ شنبه 10 شهریور‌ماه ضمن معرفی یک اثر با عنوان “بامدادان قلعه هرمز روشن شد”  خود را معرفی کردند. پیش از این وجود خارجی نداشتند. آنها اعلام کردند که پنج نفر هستند و خود را از هنرمندان نو‌گرا استان هرمزگان معرفی کردند.

این عنوان نیز مطرح شده بود که “قلعه‌ی هرمز را به وجد و روشنی در آوردند. بر اساس اسناد موجود آنها اعلام کردند که “در یک دقیقه بامداد روز جمعه 12 مرداد ماه به مدت 100 دقیقه با هنر چیدمان و پرفرمنس قلعه هرمز را میزبان نور کردند. این هنرمندان هرمزگانی ، ۱۳۳۸نور را به مناسبت یک‌هزار و سیصد و سی‌و‌هشت سالگی امام‌عصر‌‌(عج) به تاریخ هجری شمسی،به چیدمان حلزونی برافروختند. آنها در توصیف آن گفته اند نور‌های این چیدمان با هنرنمایی یکی از هنرمندان به صورت پرفورمنس بوده است.  آنها این حرکت را پیش درآمد دومین جشنواره ” هنر محیطی خلیج فارس ” دانستند ، لازم به ذکر است جزیره هرمز به عنوان پایگاه زمستانی هنر محیطی کشور انتخاب شده است و دومین جشنواره هنر محیطی خلیج فارس دی ماه امسال در جزیره برگزار می‌شود.

در زمانی که سال 1386 به همراه خانم گیزلا سینایی و سمیرا سینایی به جزیره هرمز رفتیم از این اثر صحبتی به میان نیامد. بعد ها یک سی دی دریافت کردم که این اثر و آثار دیگری که انجمن هنرهای تجسمی برای روز قدس برگزار کرده در آن ثبت شده است. مستندات تمامی آثار در مخزن هرمزشناسی موزه ما در جزیره هرمز مفحوظ است.

 

سرانجام گزارش شد که از دست اندرکاران طراحی بزرگترین فرش خاکی جهان تقدیر شد و یک فرش خاکی به مناسبت سی امین سال پیروزی انقلاب اسلامی یک فرش خاکی با طرح “سیمرغ” اجرا خواهد شد.

قبلا برای ایجاد بزرگترین فرش خاکی وعده داده شده بود که پنجاه نفر از ساکنین جزیره هرمز نیز پس از گذراندن آموزش های لازم نزد آنان در این کار مشارکت می کنند. این وعده عملی نشده بود. زمانیکه جزیره بودم متوجه شدم مردم جزیره ناراضی بودند و به نظر می رسید موانعی برای انجام آن وجود دارد. احتمالا به همین دلیل مواد کار و محل آن تغییر پیدا کرد.

درست در اولین روزی که در جزیره هرمز دوچرخه صلح را رکاب می زدم (29 دیماه 1387) خبری در خبرگزاری ایسنا منعکس شده بود که در آن معاون خدمات شهری شهرداری هرمزگان گفته بود: بزرگترین مجسمه شنی جهان همزمان با دهه فجر در بندرعباس رونمایی می‌شود. در متن خبر آمده بود: معاون خدمات شهری شهرداری هرمزگان اظهار کرد: بزرگترین مجسمه سیمرغ شنی جهان در دهه فجر در بندرعباس رونمایی می‌شود. به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، یحیی خادمی گفت: به مناسبت فرا رسیدن سی امین سالگرد پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی، بزرگترین مجسمه سیمرغ شنی جهان از سوی شهرداری بندرعباس رونمایی می‌شود. معاون خدمات شهری شهرداری هرمزگان افزود: مجسمه شنی سیمرغ، همزمان با سی امین سالگرد پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی با نمادی از 30 دستاورد از سوی سازمان فرهنگی و ورزشی این شهرداری در ساحل بندرعباس رونمایی می‌شود. وی اظهار کرد: این مجسمه شنی، 50 متر طول، 30 متر عرض و 3 متر ارتفاع دارد و به عنوان بزرگترین مجسمه شنی جهان در کتاب رکوردهای گینس ثبت می‌شود. خادمی خاطرنشان کرد: کار ساخت این مجسمه شنی از پنجم بهمن ماه آغاز و یازدهم بهمن ماه به پایان می رسد و در نخستین روز دهه فجر، رونمایی می‌شود. وی در پایان تصریح کرد: شهروندان می‌توانند از آغاز جشن های پیروزی انقلاب اسلامی تا فرا رسیدن عید نوروز 88 از بزرگترین مجسمه شنی جهان در ساحل بندرعباس، بازدید کنند.

نتیجه کار موفقیت آمیز نبود. گویا آنچه که مهم بود ثبت در گینس بود. گفته می شد نایب رئیس وقت انجمن هنرهای تجسمی هرمزگان مدیریت اجرای این کار را به عهده داشتند. برای انجام آن حجم زیادی شن جابجا شده بود.  تجربه چنین کاری را نداشتند و به دلیل نبود رطوبت کافی کار فرو ریخته بود. اگر قبل از اجرا به یک کارشناس مراجعه می کردند اعلام می کرد که اساسا این کار عملی نیست و اگر انجام شدنی بود، قابل درک نبود.

شخصا در کارهای هنری بارها شکست خوردم. اما اغلب شکست را به پیروزی تبدیل کردم. سنگ های شکسته، شیشهای شکسته و … همه تبدیل به زخم زمین، رمان و زنان شدند.

زمانی که در جزیره بودم این اشتیاق وجود داشت که خود هرمزی ها این کار را انجام دهم. آنها هم تجربه یک کار تصویری را نداشتند. از اینکه با مردم جزیره همراه بودم خوشحال بودم. اما قبول دارم که اشتباه کردم که برای انجام چنین کاری آنها را همراهی کردم. چگونگی انجام آن را در یادداشت جداگانه می نویسم.

اثر تبلیغاتی دیگری برای حلال احمر توسط شاگردان من انجام شد. در اصل به من مراجعه کردند. در روزهای بهمن ماه اعضای گروه پنج باز (عاطفه خاص، تارا گودرزی،  شهرناز زرکش و محمود مکتبی) این کار را انجام دادند.

کار تبلیغاتی بود. سعی شده بود که با حد اقل استفاده از خاک این کار انجام شود. به نظر من این کار هم اشتباه بود.

ادامه دارد

 

Views: 4