English
رقص “یری یری” یا همان “یری یری سمه” زنان در فرهنگ کوچرهای و شهر نشین ها در سنگسر جایگاه ویژه ای دارد. “یری” به زبان سنگسری یعنی جاری و در رقص یری یری معمولا یک جاری با جاری دیگرش می رقصد. اما محدود به جاری ها نیست. هنگام برگزاری عروسی مرسوم بوده است که جاری ها را دعوت کنند که برقصند. از دید کوچروهای سنگسری این نوع رقص موجب می شده است که صمیمیت بین جاری ها بیشتر شود. علاوه بر جاری ها در عروسی ها که مختلط بوده است زن و شوهر و سایر افراد نیز به مرکز جمع دعوت می شدند و با هم می رقصیدند. این رقص نوعی خانواد و یا طایفه درمانی است. سنگسری ها علاوه بر عروسی در خیلی از مراسم ها و حتی زمانیکه خانوادگی به طبیعت می روند می رقصند. علی رغم اهمیت فرهنگی آن تاکنون به درستی معرفی و ثبت نشده است.
احمد نادعلیان: آشنایی با ییلاق های کوچروهای سنگسری
در سنگسر زنان نوازنده وجود داشتند، دایره (دب) می زندند و گاهی تنبک نوار بودند. بعضی از آنها در چهارچوب فرهنگ عامه شعر می سرودند، آهنگ سازی می کردند و همزمان با دف یا تنبک شعر می خواندند. نسل جدید نوازنده های دختر و زن کمتر با نوع دایره نوازی و ترکیب نواختن تنبک، نواختن سنتی و عامیانه آن آشنایی دارند. اما حالا زمانی فرا رسیده است که این علاقه و گرایش بوجود آمده است. در یاداشت جداگانه ای در خصوص نوازنده های زن سنگسری مطلب خواهم نوشت.
هر گونه استفاده و نشر عکس ها و فیلم منتشر شده در این لینک بدون همانگی با مدیریت سایت ممنوع است.
به صورت کلی دست ها و پاها نقش مهم در رقص سنگسری دارند. “بال بال سمه” یعنی رقص با دست “که لنگی سمه” رقص با تکیه گاه قرار دادن و یا محوریت یک پا از نام هایی هست که به کار برده می شده است.
رقص”یری یری” گام های متعددی دارد. ابتدا جاری ها در مقابل هم قرار می گرفتند و به صورت هماهنگ جهت دست ها را همسو به طرف چپ و راست بدن خودشان حرکت می دادند. همزمان یکی از پاها نیز به صورت موزون می بایستی با بالا بیایید. همزمان پس از چند گام به صورت چرخشی رقصنده ها جای خودشان را عوض می کنند.
بشکن زندن یا انگشتک زدن (انگشتین بژتن) در میان سنگسری ها در حد یک ساز کاربرد دارد. رقصنده ها، آواز خان ها و افرادی که در اطراف رقصنده حضور دارند برای همراهی ممکن است انگشتک بزنند. مردم بعضی ار مناطق ایران و رقصنده های کشورهای اروپایی و خاور دور این نوع انگشتک زدن را بلد نیستند. آنها این نوع شادمانی را خاص ایران می دانند. اگر بخواهند یاد بگیرند باید تمرین کنند و آموزش ببینند.
همزمان با انگشتک زدن رقصنده ها پاهایشان را به صورت هماهنگ بالا می آورند و به صورت چرخشی جاهای خودشان را عوض می کنند.
از گام های دیگر رقص دست افشانی هماهنگ است که به آن (دست بژتن) می گویند. برای این حرکت نیز همزمان رقصنده ها پاهایشان را به صورت هماهنگ بالا می آورند و همزمان به صورت چرخشی جاهای خودشان را عوض می کنند.
پس از رقص دو جاری دیگران نیز با اشاره دست برای رقصیدن به محل رقص دعوت می شودند. زمانیکه تعداد رقصنده ها زیاد شد به صورت دو به دو و یا دایره وار حرکت می کنند و هر کدام از این گام ها را به صورت جمعی تکرار می کنند.
قلمرو جغرافیایی خیل های (ییلاق های) سنگسری
در مراسم بسیار خودمانی در مراحل آخر رقص ممکن است با حرکت یکی از باسن ها و از یک طرف فردی از روی شوخ طبعی به دیگری ضربه وارد کند. به این عمل کپلک (کپلک بژتن) می گویند.
به دلیل ارتباطی که سنگسری ها با مازندرانی ها و خراسان داشتند تاثیرات متقابل ممکن است و در بعضی از گام ها و حرکات موزون شباهت هایی دیده می شود.
هماهنگ شدن و ایجاد وحدت و اتحاد در حرکات همسویی با نظم کیهانی است. بارها در شبکه اجتماعی نوشته ام مردمانی که نمی رقصند و موسیقی گوش نمی کنند مرده اند و هرگز نمی توانند روح بیمار خودشان را درمان کنند. البته که رقص در فرهنگ جهانی معنی گسترده ای دارند و شامل آیین ها مناسک می شود. در خصوص پوشش، زیورآلات و رقص مردان سنگسری نوشته های جداگانه ای می نویسم.
هر گونه استفاده و نشر عکس ها و فیلم منتشر شده در این لینک بدون همانگی با مدیریت سایت ممنوع است.
سپاس فراوان از همه همراهان و حامیان این رویداد فرهنگی و هنری
طراح و مدیر: احمد نادعلیان
سپاس بیکران از خانم فرزانه غنیان، فعال فرهنگی اجتماعی که رقصنده ها را انتخاب و همه هماهنگی ها را انجام دادند.
مدیریت پوشیدن درست پوشاک زنان سنگسری: فاطمه خادمیان و سپیده صبوری
عکاسی و فیلم این گزارش توسط احمد نادعلیان تهیه شده است. علاوه بر این گزارش کارگردان محترم خانم لیلا رفعتی این رویداد را تصویر برداری و عکاسی کردند که در مراحل بعدی ارائه می شود. همچنین خانم شهربانو احمدی نیز به عنوان عکاس حضور داشتند و در نوشته های بعدی در مورد پوشش زنان سنگسری از عکس های ایشان اضافه می شود.
نوازندگان تنبک، دف: بهدیس طالبیان ، بهار طالبیان، ریحانه مداح، ملیکه لاله‌عباسی، زهرا لاله‌عباسی،
اجرا کنندگان : سپیده صبوری ، سهیلا بیرقی ،فرزانه غنیان، مبینا ساقیان، عالیه جلالیان، زهرا عدالت فر، مهدیه زینعلیان، نیلوفر غریبشاه، مریم بیرقی، پوران کیهان ، پریسا حبیبیان،لیلا دایی، عسل غنیان، فاطمه عباسیان، شمیم عباسیان، زهره احمدی، مهسا ساقیان، زهره لاله عباسی، مبینا امتی، پارمیس بیرقی، رها چوبداری طهورا نجاتی، رستا رشیدی و بسیاری از عزیزان که شاید نام آنها را فراموش کردیم.
بخشی از حمایت مالی این رویداد : مرکز هنر پردیس، با مدیریت احمد نادعلیان
با تشکر از کمپ گردشگری تورنه و رجی که در یک روز از همه رقصنده ها و نوازنده ها و میهمانان ما صمیمانه پذیرایی کردند.
با تشکر از خانم خادمیان که مکنه و لباس های بسیاری را در اختیار دختران و زنان قرار داند و روش صحیح پوشیدن آنها را آموزش دادند.
با تشکر از اقامتگاه های سرای ایل سنگسر و دمواژه در زیارت سنگسر که به ما اجازه دادند از محیط آنها استفاده کنیم.
گزارش های بیشتری نوشته خواهد شد.
کوچرو های سنگسری و محیط زیست پایدار
موقعیت ییلاق ها و قشلاق های سنگسری ها
آرشه خاص‌ترین محصول لبنی سنگسری‌ها
بازدیدها: 1731
کار بسیار زیبا و بی نظیری بود👌
واقعا توی نسل های جدید کم دیده میشه رقص و اداب و رسوم زنان سنگسری ،و بسیار لذت بردیم از این کار زیبا و خوشحال میشیم اگر این کار گسترش پیدا کنه
خداقوت به دکتر نادعلیان عزیز و همراهانشون
زهرا جان متشکرم پیگیر تداوم کار باشید.
سلام
با تشکر از استاد نادعلیان و تیم همراه که زنان سنگسری و رقصشون رو به نمایش گذاشتند
به امید روزای بهتر برای زنان و مردان سرزمینم💜
عالیه جلالیان🌱
عالیه عزیز از حضور و مشارکت شما متشکرم. گزارش های بیشتری نوشته خواهد شد.
چقدر زیبا و دلنشین ممنونم از همه که این رقص زیبا با لباس های زیبا قرار نمایش داده باشه تا این شادی و زیبای به دل همگان بشینه
خیلی متاسفم که نتونستم با شما در این کار زیبا همکاری داشته باشم
ستایش عزیز حتما تداوم این کار را پیگیری کنید. فرصت هست.
عالی👏👏👍
با تشکر فراوان از آقای دکتر نادعلیان و خانم فرزانه غنیان 🌹🌹
متشکرم سپیده جان شما و مادر برای در اختیار قرار دادن لباس ها و آموزش استفاده از مکنه زحمت زیادی کشیدید.
به عنوان یک دختر سنگسری واقعا تحت تاثیر قرار گرفتم امیدوارم رسوم و آداب سنگسری جایگاه خودشو در ایران به عنوان یک پرچمدار حفظ کنه
عالی ، حتما گام ها این رقص را به خوبی یاد بگیرید و به نسل بعدی آموزش بدهید.
تشکر از همه تیم حرفه ای مخصوصا آقای نادعلیان 🙏🏻
به امید روزای روشن برای دختران و زنان سرزمینم “سنگسرم”💜💜💜
عالی بودوبسیارخاطره انگیز بود
متشکرم ، امیدوارم نسل جدید بیشتر آشنا شوند و ادامه بدهند.
بسیار زیبا و خاطره انگیز بود، ممنون از گزارش جالب شما و زحمات همگی دست‌اندرکاران محترم
از توجه و محبت شما متشکرم
واقعا کار زیبا و دلنشینی بود
حضور کنار شما و تیم حرفه ای تون افتخار بزرگی برای ما بود
ب امید همکاری های بیشتر در کنار شما استاد عزیز
بسیار زیبا و اصیل جناب دکتر نادعلیان عزیز امیدوارم روزی بشود تا این تابو شکسته شود و زنان و مردان سنگسری بتوانند در همایش ها و جشنواره در کنار هم این رقص زیباو اصیل را برای همگان به نمایش بگذارند و همه از این هنر زیبا لذت ببرند
چه تحقیق کامل و جامعی سالهاست این لباسها و رقصهای دیده نمیشه خیلی لذت بردم آقای دکتر دست مریزاد
باعرض سلام به این وسیله مراتب سپاس خودرااز زحمات و تلاش ارزشمند و صادقانه دکتر نادعلیان در زمینه پیشبرد اهداف آداب ورسوم سنگسری خداقوت میگویم
باعث افتخار بود باشما همکاری کردن امیدوارم بتونیم تداوم بیشتری داشته باشیم دراین مجموعه
باتشکر ریحانه مداح🍂
خلی خلی شکیل بو
تلاش ارزشمند وصادقانه دکتر نادعلیان وگروه همراه در معرفی آداب ،رسوم وفرهنگ سنگسر ستودنی است
اشتراک ها: رقص مردان سنگسری - احمد نادعلیان
عالی بود
عالی بود ممنون از دکتر نادعلیان عزیز که باعث شدن این رسم وفرهنگ سنگسری زنده بشه وممنون از دست اندر کاران این برنامه وتشکر فراوان از خانم خادمیان عزیز ودختر گرامیشون وخانم غنیان دستمریزاد💗